Het ongezegde: wat mensen denken en voelen maar niet zeggen tijdens gesprekken of vergaderingen.

Voorbewuste communicatie
Mensen beslissen meestal voorbewust wat ze wel en niet zeggen. Met voorbewust wordt bedoeld dat mensen op een voor vanzelfsprekende manier ‘in het moment’, dus tijdens het gesprek of vergadering, bepalen wat ze wel en niet zeggen. Hierbij baseren zij zich op impliciete en voor vanzelfsprekend aangenomen aannames. Achteraf zijn mensen echter wel in staat om terug te halen wat ze wanneer dachten en voelden maar niet zeiden en waarom niet. Deze gedachten en gevoelens zijn in die zin niet onderdrukt.

Bewuste communicatie
Soms besluiten mensen bewust om gedachten en gevoelens te verzwijgen of te verbloemen. Deze gedachten en gevoelens worden daarom slechts als een subset van ongezegde beschouwd en ontstaan als langere tijd schijnbaar onbelangrijke observaties niet of niet effectief of tijdig zijn besproken. Mensen verzwijgen hun gedachten en gevoelens bewust wanneer zij verwachten dat de kosten (risico's, tijd, moeite) van het spreken hoger zullen zijn dan het rendement van het openlijk uiten van hun gedachten en gevoelens.

Drie soorten ongezegde
Het ongezegde weten I Het ongezegde weten verwijst naar het intuïtieve weten dat onze reactie tijdens vergaderingen en gesprekken bepaalt. Mensen reageren maar weten niet altijd waarom ze zo reageren en wat de gevolgen ervan zijn. Eerdere ervaringen en impliciete theorieën helpen mensen om ‘in het moment’ te reageren.
------------------------------------------
Het ongezegde I Het ongezegde verwijst naar onze impliciete, onuitgesproken inschatting van de situatie. Mensen schatten zich vaak pas na een onverwacht moment in wat ze van de situatie vinden. Deze inschatting beïnvloedt hoe ze tijdens toekomstige situaties gaan reageren.
------------------------------------------
Het gedeelde ongezegde I Het gedeelde ongezegde verwijst naar het informeel delen van deze inschatting met een deel van de groep waar de inschatting betrekking op heeft. De inschatting die gemaakt wordt na dit gesprek beïnvloedt eveneens hoe tijdens toekomstige situaties zal worden gereageerd.

Reflexieve gesprekken
In reflexieve gesprekken kan het ongezegde tot bewustzijn worden gebracht. Reflexieve gesprekken zijn gesprekken waarin de ongezegde en de daarbij behorende impliciete aannames continu worden verkend door middel van reflectie, empathie en perspectief-nemen. Mensen dwingen hun mening te geven of dwingen te onderzoeken wat er niet wordt gezegd, riskeert het voeden van het ongezegde. Daarom zijn zorgvuldige interventies noodzakelijk om het ongezegde bloot te leggen. Het advies van Rumi kan echter nooit kwaad: “Listen to silence, it has much to say”.